دستگاه الپتیکال یا X-trainer یک وسیله تناسب اندام نسبتاً جدید است که هم می‌تواند در خانه، و هم در باشگاه‌های ورزشی، مورد استفاده قرار بگیرد. این دستگاه‌ها دارای پدال‌هایی هستند که به جلو، عقب، بالا و پایین حرکت می‌کنند. پدال‌ها در یک مسیر بیضی شکل می‌چرخند و دلیل نام‌گذاری دستگاه هم همین است (الپتیکال به معنای بیضی شکل است)

ممکن است برایتان سؤال باشد که الپتیکال برای چیست و چرا اینگونه طراحی شده است. دستگاه الپتیکال طوری طراحی شده‌است که کاربر بتواند در حین ورزش، مقاومت را تغییر دهد و تمرین را آسان‌تر یا سخت‌تر کند. از آنجایی که حرکت الپتیکال بسیار نرم و روان است، تمرین با آن به ستون فقرات فشار وارد نمی‌کند.

در حین تمرین با الپتیکال، هرگز پای کاربر با زمین برخورد نمی‌کند. بنابراین از ضربه و فشاری که بر اثر تند راه رفتن یا دویدن روی یک سطح سخت (مثل آسفالت یا سرامیک) بر کف پا وارد می‌شود، جلوگیری می‌شود

ویژگی‌ها و مشخصات دستگاه بدنسازی الپتیکال

دستگاه‌های الپتیکال ابعاد گوناگونی دارند. به طور میانگین، انواع الپتیکال حدود ۱۸۰ سانتی‌متر طول و ۷۰ سانتی‌متر عرض دارند. هرچند طول آنها می‌تواند بین ۱۲۵ سانتی‌متر تا ۲۱۰ سانتی‌متر متغیر باشد. در نظر داشته باشید که در حین تمرین با الپتیکال، پدال‌ها ممکن است بر طول دستگاه بیفزایند و فضای بیشتری را نسبت به طول اولیه اشغال کنند.

الپتیکال نسبت به تردمیل بلندتر است. هنگامی که با آن تمرین می‌کنید، ارتفاع شما بیشتر از موقعی است که، به عنوان مثال، روی تردمیل ورزش می‌کنید. بنابراین باید مطمئن شوید که سقف فضایی که الپتیکال را در آن قرار می‌دهید به اندازه کافی بلند باشد. میانگین ارتفاع پدال‌ها در حالت عادی، بین ۱۵ تا ۳۸ سانتی‌متر هستند که در برخی مدل‌ها تا ۶۲ سانتی‌متر هم می‌رسند.

همچنین برای این که بتوانید با خیال راحت با الپتیکال ورزش کنید، بهتر است دستگاه از کناره‌ها و روبرو نیز حداقل ۵۰ سانتی‌متر فضای خالی داشته باشد

الپتیکال یا اسکی فضایی

اگر دنبال‌کننده یا علاقه‌مند به موضوعات ورزشی باشید، احتمالاً این سؤال‌ها برایتان پیش می‌آید که الپتیکال چیست، آیا الپتیکال همان اسکی فضایی است، آیا دوچرخه الپتیکال و اسکی فضایی یکی هستند و…

اجازه بدهید یک بار برای همیشه خیالتان را راحت کنیم. تمام این اصطلاحات یکی هستند و بر دستگاه الپتیکال دلالت دارند.

اگر کسی از شما پرسید دستگاه دوچرخه الپتیکال چیست، منظورش این است که دستگاه الپتیکال چیست. درباره اسکی فضایی نیز همین واقعیت برقرار است. پس از این به بعد بدون نگرانی، از هرکدام از این نام‌ها که دوست داشتید استفاده کنید.

انواع الپتیکال

مانند بسیاری از دستگاه‌های ورزشی، برای انتخاب الپتیکال نیز گزینه‌های زیادی وجود دارد. دستگاه‌های الپتیکال در انواع مختلف و با ویژگی‌های متفاوتی عرضه می‌شوند. یکی از تفاوت‌های عمده بین انواع دستگاه‌های الپتیکال، سبک‌ها و جا‌یگذاری‌های مختلف چرخ لنگر (یا سیستم محرک) است.

در این بخش انواع الپتیکال را به شما معرفی می‌کنیم تا در بخش‌ راهنمای خرید الپتیکال، بتوانید بهترین استفاده را از مطالب آن بخش ببرید.

از یک نگاه کلی، دستگاه‌های الپتیکال شامل دو نوع اصلی هستند:

الپتیکال با تنظیم مقاومت دستی (مگنتی)

الپتیکال با ارگومترهای کنترل شده کامپیوتری (الکترومگنتی، ژنراتوردار)

مگنتی

در این نوع الپتیکال، تنظیم مقاومت به طور دستی از سوی کاربر انجام می‌شود. روی بدنه برخی از انواع الپتیکال مگنتی، ابزاری شبیه دنده دوچرخه نصب شده است که شما در حین تمرین، می‌توانید با آن مقاومت دستگاه را تنظیم کنید.

الکترومگنتی

الپتیکال الکترومگنتی با برق کار می‌کند. الپتیکال الکترومگنتی مانند تردمیل به برق وصل می‌شود و تنظیم مقاومت در این نوع الپتیکال از طریق مانیتور روی دستگاه انجام می‌شود.

ژنراتوردار

الپتیکال ژنراتوردار مانند الکترومگنتی عمل می‌کند. با این تفاوت که به برق وصل نمی‌شود. بلکه با فرایند پدال زدن، برق در داخل خود دستگاه تولید می‌گردد. در الپتیکال ژنراتوردار نیز تنظیم فشار و مقاومت از طریق مانیتور دستگاه تنظیم می‌شود.

فواید الپتیکال

دستگاه الپتیکال برای تمرینات قلبی عروقی کم‌فشار بسیار مناسب است. این ویژگی می‌تواند به تناسب اندام کلی شما، از جمله افزایش استقامت و تقویت بالاتنه و پایین‌تنه کمک کند.

دستگاه الپتیکال اغلب یکی از پرطرفدارترین دستگاه‌های کاردیو در مراکز تناسب اندام است. همچنین یک انتخاب مناسب برای تجهیزات ورزشی خانگی است.

مزیت‌ها و فواید الپتیکال چیست که الپتیکال را تبدیل به یک وسیله ورزشی محبوب کرده است؟

• فشار بسیار کم بر ستون فقرات و سایر مفاصل و استخوان‌ها؛
• ارائه تمرین قلبی عروقی کارآمد؛
• کمک به تمرینات قدرتی بیشتر با تنظیم مقاومت بالاتر؛
• امکان تغییر شیب و مقاومت برای ورزشکار در بیشتر دستگاه‌های الپتیکال؛
• برخی از مدل‌های الپتیکال دارای دسته یا میله‌های اضافی هستند که به طور اختصاصی برای تمرین بالاتنه طراحی شده‌اند؛
• افزایش استقامت و ظرفیت قلب؛
• کالری‌سوزی بالا، چربی‌سوزی بالا؛
• فشار کم به مفاصل؛
• بهبود تعادل بدن؛
• کاربری ساده و آسان.
• در برخی از مدل‌های الپتیکال، پدال‌ها هم به جلو و هم به عقب حرکت می‌کنند تا گروه‌های عضلانی بیشتری را در تمرین درگیر کنند و به تمرین، تنوع دهند.

معایب و عوارض استفاده از الپتیکال

هر دستگاه‌ و وسیله ورزشی، در شرایط بخصوصی می‌تواند به جای آن که مفید باشد، به بدن آسیب برساند. آگاهی از این شرایط می‌تواند به سلامتی شما کمک کند و شما را از آسیب‌ها و خطرات احتمالی دور نگه دارد. در این بخش، ابتدا رایج‌ترین معایب الپتیکال را بیان می‌کنیم و سپس خطرات احتمالی استفاده نادرست از این دستگاه را توضیح می‌دهیم.

برخی از افراد شروع کار با الپتیکال را کمی دشوار می‌دانند. زیرا بر خلاف دوچرخه ثابت، پدال‌ها به صورت دایره کامل نمی‌چرخند و در واقع مسیری بیضی‌شکل را می‌پیمایند.

از آنجا که الپتیکال برای انجام تمرینات کم‌فشار طراحی شده است، انجام تمرینات سنگین که باعث تقویت استخوان‌ها می‌شوند با آن امکان‌پذیر نیست. در نتیجه نمی‌تواند در پیشگیری از بیماری‌هایی مثل پوکی استخوان، به اندازه برخی از تجهیزات قدرتی بدنسازی مؤثر باشد.

در برخی از انواع الپتیکال، تمرکز تمرین فقط بر میان‌تنه و پایین‌تنه است. نهایتا ورزشکار باید برای تقویت بالاتنه، از دستگاه‌ها، و نیز تمرینات دیگری استفاده کند. البته مدل‌هایی از الپتیکال هم عرضه شده که به‌واسطه طراحی خاص و تعبیه دسته‌های بیشتر، امکان تحرک و تمرین دادن اندام‌های بالاتنه هم در آنها مهیا شده است.

نکات مهم تمرین با الپتیکال

وقت آن است که نکات کلیدی تمرین با الپتیکال را بشناسید. در این بخش مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها درباره تمرین با الپتیکال را یادآوری می‌کنیم.

• اگر تجربه تمرین با الپتیکال را ندارید، باید از کمترین سطح فشار، یعنی صفر، شروع به تمرین کنید. برای رسیدن به بالاترین سطح تمرین عجله نکنید. به جای آن سعی کنید توانایی‌ها و محدودیت‌های واقعی خود را شناسایی نمایید.
• هنگام قرار گرفتن روی دستگاه، نباید فرم بدن به هم بخورد. باید حواستان باشد که به جلو خم نشوید و قوز نکنید. گرد شدن کمر، تمرین را راحت می‌کند اما اشتباه است. زیرا هم به بدن شما آسیب می‌رساند و هم کارایی و اثر تمرین را کم می‌کند.
• نباید بیش از حد به خود فشار بیاورید. این کار هیچ تاثیر مثبتی بر فرایند لاغری شما نمی‌گذارد. فقط کیفیت تمرین شما را از بین می‌برد. باید به اندازه تمرین کنید.
• فراموش نکنید که اسکی فضایی به عضله‌سازی کمکی نمی‌کند. برای برقراری تعادل در تمرینات، حتماً باید در کنار کار با الپتیکال، تمرین قدرتی هم داشته باشید.

الپتیکال بر کدام قسمت‌های بدن مؤثر است؟

نگام استفاده از دستگاه الپتیکال، وضعیت بدن خود را به‌خوبی حفظ کنید. شانه‌های خود را به عقب، سر خود را بالا و عضلات شکم خود را منقبض نگه دارید. به جلو نگاه کنید، نه زیر پایتان. به دستگیره‌ها تکیه نکنید. اجازه دهید پایین تنه وزن شما را تحمل کند.

اگر طوری با الپتیکال تمرین کنید که هم عضلات بالاتنه و هم عضلات پایین‌تنه درگیر شوند، می‌توان گفت در واقع تمام عضلات بدن خود را تمرین داده‌اید.

پا، ستون بدن است. داشتن پاهای قوی به تعادل کلی بدن کمک می‌کند. با الپتیکال می‌توانید تمرین خود را بر روی پاها متمرکز کنید. دستگاه الپتیکال عمدتاً باسن، ران و ساق پا را تمرین می‌دهد.

نحوه استفاده و حرکت با دستگاه الپتیکال

اولین و مهم‌ترین شرط استفاده از اسکی فضایی این است که یک دستگاه با عملکرد مناسب تهیه کنید.

نکته مهم بعدی این است که دستگاه را در مناسب‌ترین موقعیت تمرینی، به ویژه از نظر طول گام، تنظیم کنید.

بهتر است قبل از شروع، کمی بدن خود را گرم کنید.

هنگام ورزش با ارگومتر، می‌توانید یکی از برنامه‌های پیش فرض دستگاه را انتخاب کنید.

تمرین با اسکی فضایی را، بخصوص در مدل‌های مگنتی دستی، با مقاومت کمتری شروع کنید.

پس از آن که بدنتان به اندازه کافی آماده شد، می‌توانید کم‌کم مقاومت را بالاتر ببرید.

در پایان تمرین، دوباره مقاومت را پایین بیاورید تا عضلاتتان آرام شوند.

پس از تمرین، انجام چند تمرین کششی برای آرام‌کردن ضربان قلب و شل شدن عضلات توصیه می‌شود.

دو روش برای استفاده از اسکی فضایی وجود دارد: دسته‌های متحرک را بگیرید و تمام بدن خود را درگیر کنید، یا دسته‌های جلوی (معمولاً ثابت) را نگه دارید و فقط پایین‌تنه خود را تمرین دهید.

بیشتر دستگاه‌های الپتیکال این قابلیت را دارند که به صورت معکوس نیز حرکت کنند. این ویژگی برای هماهنگی بهتر حرکت و تمرین موثرتر عضلات بسیار کارآمد است.

نکات مهم خرید اسکی فضایی

خرید اسکی فضایی کاملاً به نیاز و اهداف شما بستگی دارد. بنابراین هیچ فرمول و قاعده‌ی کلی‌ای که بتوان به طور یکسان برای همه تجویز کرد وجود ندارد. در آخرین بخش این مقاله، چند ملاحظه کلی که می‌تواند در خرید الپتیکال مناسب به شما کمک کند را بررسی می‌کنیم.

اندازه

درباره اندازه و ابعاد انواع اسکی فضایی در ابتدای این مقاله صحبت کردیم. مهم‌ترین نکته در این زمینه، در اختیار داشتن فضای کافی برای الپتیکال است.

ارگونومی

برخلاف تردمیل که به شما اجازه می‌دهد آزادانه حرکت کنید، اسکی فضایی حرکت شما را محدود می‌کند. قبل از خرید مطمئن شوید که با این ویژگی الپتیکال مشکلی ندارید.

قابلیت اتصال دیجیتال

دستگاه‌های الپتیکال می‌توانند اتصال بی‌سیم داخلی یا بلوتوثی داشته باشند که برای پیگیری تمرین، اشتراک در شبکه‌های اجتماعی و دسترسی به برنامه‌های تمرینی در دستگاه تلفن همراه مفید است. اگر این قابلیت‌ها برای شما مهم است موقع خرید به این نکته توجه کنید.

ایمنی عمومی

اسکی فضایی برای کودکان خطرناک است، زیرا ممکن است در قسمت‌های متحرکِ دستگاه گیر کرده یا از روی آن سقوط کنند. اگر در خانه بچه کوچک یا حتی حیوان خانگی دارید، قبل از خرید باید فضایی مجزا که از دسترس کودک و حیوان خانگی خارج است برای اسکی فضایی پیش‌بینی کنید.

قیمت

قیمت یکی از تعیین‌کننده‌ترین عوامل در انتخاب اسکی فضایی است. به همین دلیل اهمیت دارد دستگاهی را انتخاب نمایید که دقیقاً با نیازها و اهداف شما سازگار باشد. دلیلی ندارد برای آپشن‌هایی که برایتان کارایی ندارند هزینه کنید.